Hakkari

Urumiye'den Sero-Esendere sinir kapisi sadece 65 km. Sabah taksiyle (ucreti $8) Urumiye'den daglara dogru giderek yukselen bir yoldan Iran gumrugu Sero'ya geldim. Iran gumruk memurunun cayini bitirmesini yarim saat bekledikten gecis islemlerim kisa surede sonlandi. Turkiye sinirinda da islemler oldukca hizliydi. Istanbul'dan batiya dogru yola ciktigimin onaltinci ayinda Esendere'den Turkiye'ye girdim. Sinir kapisinin onundeki binanin yan cephesine buyuk bir Ataturk portresi boyanmis , altinda “ Turkiye laik bir devlettir” yaziyor. Iran'dan gelenlere “rahatlayin burasi laik bir ulke” ya da “burasi laik ona gore davranin” anlaminda yorumlanabilinecek bir yazi. Hosuma gitti.

Gumruge gelen kamyon ve otobusleri ise uzun bir kuyruk olusturmuslardi, Esendere'den gecis yapacaksaniz yuruyerek gecmekte fayda var. Sinirin her iki tarafinda da para degistirenler ve taksiler mevcut. Esendere'de minibusler 7.5 TL'ye 45 dakika da Yuksekova merkeze geliyor. Esendere- Yuksekova arasi yol cok dik cikan daglarin arasinda derin bir vadiyi takip ediyor. Yola yakin yuksekliklerde halen erimeyen karlar gorunuyor.

Cantami otobus duraginda birakip Yuksekova icinde kisa bir turladim, zaten tek caddeden olusan koyde gorulecek bir sey yok. Sokaklar camur deryasi, sik sik asker ordu kamyonlari geciyor. Yagmur hizini arttirinca terminale geri donup Hakkari minibusune bindim.

Universiteden sonra ise basladigimda Dogu Anadolu'da bir cok montaja gitmistim, o zaman Hakkari disindaki tum dogu sehirlerini gorme firsatim olmustu, o zamandan beri Hakkari'yi merak ederim. Iran'dan donus rotami Hakkari ayarlamak farz oldu, oyle yaptim.

Hakkari merkezde beni kum firtinasi ve elektrik kesintileri karsiladi. Hakkari'nin elektrigi Iran 'dan geliyormus ve kotu havalarda ya da Iran'in kafasina estigi anlarda kesilmesiyle unlu. Hakkarililer “ Iran bizim buradan baslayip Iran'a akan suya baraj kurdu, bize satar, sonra da keser” diyor. Urumiye'den beni sinira goturen sofor Kasim, Hakkari'ye gittigimi ogrenince “ Hakkari'ye de gittim Van'a da , bizim buralar daha iyi” demisti. Altyapi ve olanaklar bakimindan karsilastirinca Iran tarafi benzer bir cografyada olmasina ragmen daha iyi durumda. Dusunce ozgurlugu konusunda ise Turkiye her eksigimize karsin Iran'la karsilastirilmaz kadar iyi. Hakkari merkez daglarin arasindaki dar bir duzluge kurulmus, hayatin ana cadde civarinda gectigi bir yer. Butun lokantalar, kahvehaneler, internetkafeler, devlet daireleri, magazalar, otobus duraklari ana caddede. Sehirde issiz sayisi o kadar cok ki aksamustu kahvehanelerde yer bulmak zor: insanlar sigara,cay, okey, kart oyunlariyla vakit olduruyor.

Caddede satilan garip gorunuslu bir bitkinin ne oldugunu sordum “Hakkari muzudur” dediler. Bu mevsimde cikan “uckan” bitkisinin dis kabugunu soyup yiyorsunuz, tadi erige yakin hafif eksi ama daha yumusak, sekerli degil, guzel bir sey.

Ana caddeden yan caddeye sapip iki dakikalik bir yuruyusle beton lojmanlarin ve kum torbalarinin arkasinda yolu gozleyen onlarca askerin arasindan yuksekce bir tepeye variyorum. Sehrin bati kismi bu fotograftaki gibi toprak damli evler, agirlar, birkac bahce ve lojmanlar var: sehir ve koy hayati bir arada. Gazete almak icin aksamustu saat beste sehirdeki iki gazete bayiinden birine girdim, gazete henuz gelmemisti, ne zaman gelecegini sordugumda tezgahtaki sempatik genc” abi gelmesi lazimdi, gelmedi, sana su zaman gelir desem yalan olur, burasi mahrumiyet bolgesi napalim boyle iste”

Hakkari'nin internet kafeleri ayni zamanda yemek, cay, kahve servisi yapilan yerler. Birkacina girip en iyisini seceyim dedim, hepsi dumanalti, sigara icilmeyen bulamadim. Bu yaziyi yuklerken elektrik uc defa kesilip geldi, fena da olmadi elektrigi beklerken Hakkarililerle konusmaya cok zamanim oldu. Elektrik yine kesilmeden ben yaziyi burada keseyim.