Tokat

Tokat kucuk ve hos bir kent. Sehirde ana yerlesim Behzat deresinin actigi vadi icinde ve yamaclarinda. Behzat deresi kendi adini tasiyan bulvarin ortasindan akiyor. Bulvarin girisinde 1901 yilinda insa edilmis ve Tokatlilarin cok sevdikleri saat kulesi var. Ayni zamanda cami minaresi de olan saat kulesinin yanindaki kucuk parkta her daim oturan birileri var. Aslinda Tokat'in hemen her yerinde dinlenen ve etrafi seyredenleri her zaman gorebilirsiniz: burasi sakin bir emekliler sehri. Tokat'ta Buyuk bir sanayi yok, gecim cogu zaman tarimla ilgili islerden ya da devlet memurlugundan. Emekli olanlar parklari, kahveleri ve yol kenarindaki banklari dolduruyorlar. Tokat hakkinda bir sey soracaksaniz, hepsinin vakti ve daha onemlisi anlatma istegi var, cekinmeyin sorun, Tokat'i daha iyi taniyacaksiniz.

Behzat bulvarinin sag ust kismindaki tepenin adi “Gijgij”. Sehrin sevilen mesire yerlerinden. Yuksekte oldugu icin kacinilmaz olarak manzaraya cep telefonu ve TV verici antenleri de katilmis. Bulvarin etrafindaki evler beton ve guzelliken yoksun yapilar. Yamaclara dogru ciktikca muteahhitlerin henuz ulasamadigi eski guzel yapilar ve konaklar sokaklari suslemeye basliyor. En ustteki eve kadar cikmak icin iyi nefes lazim, zaten onun icin simdilik burasi kiyimdan kurtulmus.

Behzat caddesinden iki dakika yuruyerek hemen paraleldeki Gazi Osman Pasa bulvarina gecelim. Tokat'taki guzel eserlerin cogu bu civarda. Vilayetin onundeki Ali Pasa camii (1572) onunde agac golgesindeki cay evinde emeklilerden ziyaret edilmesi gereken yerlerin tarifini aldiktan sonra, su anda muze olarak kullanilan sehrin en eski yapilarindan Gokmedrese ( 1277) onunden sola girerek once Osmanli zamaninda yapilmis Ulu Cami'yi ve hemen arkasindaki Tokat kalesini goruyoruz. Tokat kalesi Bizans zamanindan kalma, su an sehirdeki bircok eski yapi gibi o da onarimda. Kaleye ciktim ama sadece Tokat'i yukaridan gormus oldum, belki onarim bitince. Hemen ilerideki Yagbasan medresesi ( Selcuklu 1157) onarilmis, yolun karsisindaki Bedesten ise yakinda acilacak. Tokatlilar, ayni anda devam eden bu kadar cok onarimi 2 yil once Vakiflar Genel Mudurlugune atanan hemserilerine bagliyorlar, “ birisi de Tokat'a iyi bir sey yapsin artik” diyorlar. Bedesten'in yaninda ucretsiz yemek dagitan asevinde bir kalabalik bir gurultu. Yaklasinca Arapca-Kurtce karisimi konustuklarini duyuyorum. Ogreniyorum ki Irak savasindan kacan multecilerin bir kismi Tokat'ta Avrupa ulkelerine yaptiklari siginma basvurularinin kabulune kadar misafir kalacaklar. Simdiden iki seneyi doldurmuslar.

Gazi Osman Pasa bulvarindaki bir baska guzel bina ise Tashan. Asil ismi Voyvoda han (1631) olan bu yapida -evet dogru tahmin ettiniz- iki sene once onarilmis. Eskiden Tokat'in unlu yazmalari burada imal edilirmis, simdi sadece satisi burada yapiliyor. Imalat yakindaki sanayi sitesine kaydirilmis. Tashan'da simdi hediyelik esya, resim, el sanatlari alabilir ve ortadaki cay bahcesinde dinlenebilirsiniz, ortam guzel. Ikinci katta yazma satan Hudai amca dogma buyume Tokatli, Niksar ve Ballica'ya da gitmemi tavsiye ediyor. Tokat'taki yonetimden baslayip Turkiye siyasetine giren uzun bir sohbetin ardindan yemege gitmek ici ayaklaniyorum. En iyi Tokat kebabini nerede yiyebilecegimi soruyorum. Hudai amca cevapliyor “ Tokat kebabini guzel yapan Tokat sebzeleridir, simdi mevsimi degil. Sen simdi gidip yersin ama Antalya domatesi, Mersin patlicani ile tadi olmaz, Haziran'da gelirsen ye, yoksa bosver “ . Tokat kebabi nasildir diyenlere iste tarifi:” Taze kuzu eti, kuyruk yagi, patlican, domates, yesil biber, patates, sogan ve sarimsakla hazirlanir. Etler biber ve soganla terbiye edilir. Sebzeler + et + kuruk yagi + sarimsak sise sirayla dizilir. Sonra iki ayri ates yakilir. Sisler yere dikey olacak sekilde arka uclarindan asilir ve pisene dek beklenir. Pisen tavaya alinir, dizilir, uzerine biraz daha eritilmis kuyruk yagi konur, afiyetle yenir”.

Tokat kebabini yiyemedik, diger unlu yerel yiyeceklerini tatmadan ayrilmak bize yarasmaz, hemen bulvara cikip en fazla yerel yiyecegi bulunduran Cemre Gida'ya giriyorum. Beyaz uzum pekmezi, hashas ezmesi, cemen ve asma yapragi Tokat disinda da aranilan urunler. Cemre gida bakmis urunleri iyi satiyor, tutmus ihracata baslamis sonra Istanbul'a sube acmis, simdide dogal kozmetik urun imaline baslamislar. Yerli Body Shop Tokat'tan yola cikiyor anlayacaginiz. Kendilerine Tokat'in bir baska bilinen markasi Dimes meyve sularini da ornek almislar. “Alirdim ama tasiyacak yerim yok”, deyince “ kargolariz sorun degil” diyorlar.

Aksamustu is cikisinda butun Tokat GOP bulvarindan asagi yuruyor, Behzat nehrinin Yesilirmak'la bulustugu noktada 152 metre boyundaki Hidirlik koprusu (1250) var. Tokatlilar bu kopruye de Taskopru diyorlar. Yesilirmak kenarindaki bu yesil alanda gelen geceni seyreden emeklileri, piknik yapanlari, banklarda sevgilileri gecip ogle yemegimi gun batmadan yemek icin yesillikler icindeki Gunes Lokantasina oturuyorum, guzel bir gun batimi, sevdim ben Tokat'i.