Persepolis (Orta Iran)

Siraz merkezinden sadece bir saat uzaklikta Achamenid'lerin unlu sehri tarihi sehri Persepolis'in kalintilari var. M.O 330 yilinda Iskender'in ordulari tarafindan yikilmadan once Achamenid imparatorlugu zamaninin en buyuk devleti imis. Topraklari Hindistan'dan Etiyopya'ya uzanan bu impratorlugun merkezi ise Parsa kenti ya da yunanca soylenisi ile Persepolis'mis.

Persepolis tapinagina 111 basamakli bir merdivenden ulasiliyor, soylularin asaletli gorunuslerini bozmadan rahatca merdivenleri cikabilmeleri icin basamaklar kisa yapilmis. Persepolis'te bizi ilk karsilayan Nevruz'un simgesi olan Boga ve Aslan figurleri oluyor. Kutlanmasi Turkiyemizde sorunlara yol acan Nevruz, Fars takvimine gore yeni yilin ilk gunu. Iran'da halen buyuk kutlamalarla karsilanan Nevruz'da butun Iran sehirleri kapaniyor. Nevruz tatili -siki durun- tam 13 gun suruyor. Diger butun dini bayramlardan daha uzun. Islam Cumhuriyeti Iran'da bu dogaya tapma zamanindan kalma bayramin halen buyuk sevkle kutlaniyor olmasi. Iran'da karsilasacaginiz kontrastlardan sadece bir tanesi. Ayni zamanda bu topraklarda neredeyse yedibinyildir yasayan Iranlilarin kulturlerine verdikleri degerin de bir gostergesi.

Persepolis icinde duvardaki kabartma resimler ilgi cekici, ozellikle “milletler salonu”nda duvarlari Achemenid hukumdarina saygilarini sunmaya gelmis 22 ulusun kabartmalari cok iyi korunmus. Kabartmalardaki ayrintilardan bazi ziyaretcilerin nereden geldigini bugun bile cikarabiliyorsunuz.

Persepolis 1971'de Iran Sahliginin 2500.yili kutlamalarinin merkezi olmus. Sah dillere destan bir eglence hazirlayip, bircok yabanci devlet baskanini ozel jetle Persepolis'e ucurmus. Amaci Iran kulturunun ve monarsisinin devamliligini gostermekmis. Eglence iyi gecmis ama izleri Sahi sonuna kadar izlemis: halkin cogunlugu fakirlik icindeyken sahin sorumsuz bir sekilde cok para harcadigini goren halkta sah karsitligi artmis, o zamana kucuk bir destekci kitlesi olan adi pek duyulmamis bir din adami bu olayi kendi lehine cok guzel kullanmis. Bu kisi Islam devrimine onderlik eden Ayetullah Humeyni'dir.

Persepolis'in bes dakika uzaginda Achemenid krallarinin kaya mezarlari bulunuyor. Farscada Naks-i Rustam adi verilen mezarlar elli sene oncesine kadar kuma gomuluymus. Kumlar temizlenmis ancak mezarlarin cok onceden soyuldugu ortaya cikmis. Persepolis'e giderseniz ugranmasi gereken bir yer burasi.

Persepolis'ten bir saat uzakliktaki Pasargadae, Achemenid krallarindan Buyuk Cyrus tarafindan insa edilmis. 1850 metre yukseklikte bir platodaki bu saraydan bugun pek bir sey kalmamis, ruzgar o kadar cok esiyor ki kayalari un ufak etmis. Ben gezdim ama buraya gelmeye degmedi.

Siraz ve cevresini gordukten sonra simdi sirada Iran'in Pakistan sinirina yakin Kerman sehri var.