Yildizlara dokunmak: Atacama Colu (Sili)

Atacama colu dunyanin en issiz bolgelerinden biri. Dunyanin en kuru colu olan Atacama ayni zamanda en fazla bulutsuz gun sayisina sahip yerlerden biri. Butun bu ozelliklerin uzerine birde 2500 metrenin uzerinde yer almasi eklenince tam astronomlarin duslerindeki yer oluyor. Cunku 2500 metreden sonra incelen hava yildizlarin ve diger gok cisimlerinin daha iyi gozlemlenmesine izin veriyor. Dunyanin en buyuk teleskopu zaten Sili'de simdide dunyanin en buyuk radyo-teleskopu San Pedro de Atacama yakinlarina kuruluyor http://www.eso.org/public/ . Yildizlara dokunmak isteyen digerleri gibi ben de yolumu Atacama'da San Pedro sehrine dusurdum.

4200 metredeki Arjantin sinirinda islemleri tamamladiktan sonra Sili'ye hosgeldiniz yazisinin yanindan geciyoruz. Gumruk binasi arayan gozlerim 160 km sonra emeline ulasiyor. Sili sinirindan 160 km ye kadar iceriye ne bir yerlesim yeri ne bir benzinci ne bir magaza var. Hicbir sey yok. Sili siniri fiili olarak 160 km iceride kabul etmis. San Pedro, toprak evleri ve tozlu sokaklari ile tam bir col kasabasi nufusu 5000 kadar. Son zamanlarda Bolivya yonune giden turistlerin durak noktasi haliine gelen San Pedro'nun merkezi turizm acenteleri, lokantalar, hediyelik esya saticilari ile dolmus. Sehrin hemen disinda Ay vadisi ve Olum vadisinde gitmek ve mesela kumda kaymak (sandboarding) , ata binmek mumkun. Benim buraya gelme sebebim ise dedigim gibi yildizlara dokunmak...

San Pedro'da geceleri gokyuzu hicte Istanbul'dan , Ankara'dan, Adana'dan, Van'dan bakmaya benzemiyor: hava olabildigine acik, bulut yok, gorunen yildizlari etlkileyebilecek isik kaynagi cok az. Gokyuzune baktigimda 100-150 yildiz gormeye alisan ben San Pedro'da sasirip kaliyorum, meger ne kadar da coklarmis. Gokyuzu isil isil. Samanyolu, gezegenler, farkli isikli binlerce yildiz, doguda, batida, kuzeyde, guneyde, beynimin icinde... Ohhh, butun gece oturup seyredebilirim... Bir de su isiran col sogugu olmasa.

Alain, seneler boyu Fransa ve Amerika'da calismis bir astronom/muhendis. Sonunda hayallerinin pesinden gelip dunyanin en iyi gozlem noktalarindan birinde kendi isini acmis. Bir astronom kendi basina nasil mi is yapar? Alain, her aksam meraklisina gokyuzu turlari yaptiriyor. Evinin bahcesine kurdugu turistik gozleme ayrilmis en guclu teleskop kumesi ile gezegenleri, yildizlari, galaksileri anlatiyor. Her soruya cevap veriyor ( http://www.spaceobs.com/) . Amerikalilara laf atiyor, Fransiz milliyetciligi yapiyor, yerlilerle ilgili gozlemlerini ve son besbin senedeki astronomik gelismeleri bolgelerine gore anlatiyor. Sadece anlatmiyor, bir yildizla ilgili sorumu sordunuz? Ilk once elindeki lazerle yildizin gokyuzundeki yerini asagi yukari gosteriyor sonra da teleskopu ona cevirip herkese gosteriyor. Saturn' un halkalari ? Mars'in yuzey sekilleri? Takimyildizlar? Takimyildizlar deyince ayni takimyildiza Cin'lilerin, Araplarin, Yunanlilarin, Inkalarin verdigi isimler farkli ve cok renkli. Alain'e gore verilen isimler astronomlarin o ara ictikleri keyif verici maddelerle yakindan alakali. “ Baska turlu bunu nasil bir akrepe, sunu da insan kafali bir ata benzetebilirsiniz ki? “ derken lazerle takimyildizlari gosteriyor. Uc saatlik yildizlara dokunma turu teleskopun aya cevrilmesi ile sona eriyor. Hic bu kadar yakindan Ay'a bakmamistim. Hemen teleskoptan fotografini cekiyorum, bir daha nerede yapabilecegim bunu? Mest bir sekilde hostele yollaniyorum.

Bulutlar, yildizlar derken yukseklerde dolasmaya iyice alistik di mi? Devam ediyoruz o zaman, Bolivya'nin yuksek yaylalarinda dolasacagiz biraz. Siki giyinin, cok soguk oluyormus.

Iki not: 1) Evet iki ay resmide birbirine cok benziyor. Kac defa ay resmi cekerim ki ? Gormemisin iki ay resmi olmus ikisini de basmis.

2) Bulutsuzluk Ozlemi´ne selam. ¨Siliýe ozgurluk¨ sarkisini yazip zamaninda beni Sili ve sonra dolayisiyla Atacamaýa tanistirtirdiklari icin. Tabi MP3 calarda ne var diye sormuyoruz.