Geleneklerine siki siki bagli bir ada: Isla Taquila ( Peru)

Puno iskelesinden bindigim tekne 2.5 saat sonra 35 kilometre otedeki Taquila adasina yanasiyor. Burada geleneklerini korumasi ile un yapmis bir toplum yasiyor. Iskeleden adanin merkezine 600 basamakla cikiliyor. Acelemiz yok etrafi seyrede seyrede agir cikiyorum. Yanimdan sirtlarinda 40-50 kilo yuk olan adalilar kosarak geciyor.
Adanin kalbi olan meydana variyorum. Ogle vakti geldigi icin birseyler yiyeyim istiyorum, 28 tane restoran var ama oyle birine dalma k yok: adada 28 restoran var, ama menulerde 2 cesit yemege izin var ( balik ya da yumurta). Tum restoranlarda fiyatlar ayni ha birde hangi restoranda yiyeceginize siz karar veremiyorsunuz: adanin liderlerinden biri sizin gidecegniz restorana karar veriyor. Restoranlarin isletmesi her 5 gunde baska bir aileye veriliyor. Butun bunlarda maksat herkesin esit kazanmasi. Adada isler hep paylasilmis durumda her uc senede bir yapilan secimle 25 lider saptaniyor, bu liderlerin is bolumu var. Gunluk islerin nasil yapilacagina bu liderler karar veriyor. Adada otel yada hostel yok. Eger gecelemek isterseniz adanin liderlerinden biri sizi bir eve “zimmetliyor”. Bu islem de sirayla. Evde su, elektrik olmayabilir, ya da olabilir sans isi. Sizin secme sansiniz yok.

Erkeklerin orgu ormesi geleneklerden. Erkekler kadin icin ve kiz cocuklari icin, kadinlar erkekler ve erkek cocuklari icin oruyor. Erkek yada kiz cocuklari 5 yasina kadar etek giyiyorlar. Uzaktan onlar ayirdetmenin yolu sapkalarina bakmak erkek cocuklarin sapkalarinin ucu beyaz, kiz cocuklarinin kirmizi. Aile olayina gelelim. Evlenmek isteyenler illaki 3 senelik bir denemeden geciyorlar. Becerenlerin hepsi ayni gun, ada meydaninda hep beraber evleniyor. Evlenirken kadinin erkege ozel bir bellik hediye etmesi adetten: kendi sacindan yapip ordugu. Erkegin ise evlenene kadar gecen 3 yil boyunca sacini kesmeyip evlilik torenini oncesi kendi sacindan yaptigi bir peruk-sapkayi esine vermesi.

Kiz cocuklari bes yasindan sonrada etek giymeye devam ediyorlar, hatta etek sayilari artiyor. 5 -6 kata cikiyor. Bu eteklerin uzerine siyah bir sal giyiyorlar, salin iki tane ponponu var. Ponponlarin birinde daha fazla kirmizi, digerinde daha fazla mavi renk var. Kiz eger mavi ponponunu salin arkasina asarsa “moralim bozuk, benimle konusun” demek. Kirmizi ponpon “hersey yolunda” . Yilda 3 eglence oluyor, diger adalardan da katilim var. Esler bu eglencelerde seciliyor. Ve secenler kadinlar: ponponlariyla evet yada hayir diyorlar.
Erkeklerde sapkanin ucunun yatma yonune gore erkegin ergen olup olmadigi, kiz arkadasi olup olmadigi belli oluyor. Evlenince sapkalari degisiyor. Liderler fotr sapka giyiyor ama bunu yun sapkanin uzerine yapabiliyorlar.

Adada hic arac, ya da yuk hayvani yok, Yuru babam yuru. Tabi asfalt yol da yok. Gelirken gordugum yuk tasiyan insanlari sordugumda bana soyle acikladilar. Limandan sehirdeki lokantalara gazli icecek tasima isi imece usulu ile her gun baska birine geciyor. Cok dik olan yokusu gecmek icin esek kullanmiyorlar cunku “ goturusu getirisinden fazla”.

Adadaki ekilmemis alanlari gosterince “ biz ihtiyacimiz olan kadar ekeriz, fazlasi gerekli degilk” diyorlar.

Cok siki bir hiyerarsi var, para degil yas onemli.

Adada polis yada yargic yok. herpazar gunu kasaba meydannda liderler ve anlasmazligi olanlar toplaniyor. Sorun orada cozuluyor. Yani bir anlasmazilik en fazla 7 gun suruyor.

Bu ilginc adadan ayrilarak Puno´ya donuyorum. Malum yarin Cuzco, pardon Cusco pardon Qosqo´ya yola cikiyoruz-