Honduras'ta Copan Harabeleri

Japon'un aleti dile geldi: “ Tikal'e gittim, buyuk ama basit. Asil Honduras'taki Copan harabeleri cok guzelmis”
Iki dakika ara, klavyye tiklamalari.
Kalin erkek sesi “ Farki nedir?”
Iki dakika ara, yine klavye tiklamalari.
Ince erkek sesi “ Copan civarindaki tas yapisindan dolayi heykel yapimi daha kolaymis. Tikal de ise hemen hic heykel yok.”
Ara, ve klavye tiklamalari.
“ Diyosun ki, Tikal'i pas geceyim ve Honduras'a gideyim'
Biraz ara ve daha cok klavye tiklamalari.
“ Evet, evet. Tikal'i gordum ve cok etkilennmedim. Bunu soylerken 12 Maya harabesine gitmmis biri olarak konusuyorum.”

Bu konusmayi ayiptir soylemesi Japon'un aletiyle yaptik. Japon turist tek kelime yabanci dil bilmiyor, benimse engin Japonca bilgim “sayanora, shogun, samurai ve sumo” yla sinirli ( niye hepsi s ile basliyor ki?, neyse). O zaman nasil anlasalim ki? Japon, yanina su tercume yapan aletlerden bir tane almis, alet ayni zamanda konusuyorda. Ben klavyeye tik tik yaziyorum, tercume et dugmesine basinca, kalin bir sesle Japonca konusuyor. Japon klavye ile Japon harfleriyle bir seyler giriyor, ince bir erkek sesi Ingilizce konusuyor. Agzimizi acip tek kelime etmeden sohbet ediyoruz. Biraz zaman aliyor ama olsun.

Sabahin dordunde Honduras icin yola dusuyorum. Orta Amerika'da hayat erken basliyor, saat 6 civari caddeler kalabalik oluyor. Otobusler genelde karanlik basmadan buyuk sehirlerden birinde olacak sekilde hareket saatlerini seciyorlar. Nedenine gelince: Orta Amerika'da halen geceleri yol kesip otobus soyan haydutlar var. Guvenligi iyi saglanmis birkac buyuk yol disinda karanlikta hareket eden otobus bulmak cok zor. Ornegin Guatemala'dan Panama icin yola cikan bir otobus ilk geceyi Nikaragua'da ikinci geceyi Costa Rica'a da gecirip ancak ucuncu gun Panama'ya varabiliyor.

Guatemala – Honduras – Nikaragua ve El Salvador bir nevi Orta Amerika ortak pazari icin temel atmislar: herhangi birinin sinirindan iceri girdiginizde basilan damga 90 gun gecerli ve diger sinir kapilarinda yeni damga yok. Sadece damganiza bakip sizi sinirdan geciriyorlar. Guatemala'dan Honduras'a cikis-giris islemlerim bir dakika bile surmuyor.

Ispanyolca'da H olmadigi icin Honduraslilar ulkelerine dogal olarak Onduras diyorlar da, benim kulagima garip geliyor e be yaaa. Onduras? Uc kere daha de icimden diyeyim, onduras, onduras, onduras.

Copan Ruinas ( Kopan Harabeleri) kasabasi sadece 6000 kisilik kucuk bir yerlesim birimi. Yoreye gelen turistlere hizmet disinda pek baska bir iskolu yok. Aksamleyin kasabanin ana meydaninda gezmek (5 dakika) ve harabeleri ziyaret etmek (4-5 saat) disinda yapilacak bir sey yok. Iste bunun icin dort gun kadar kaliyorum Copan'da. Antigua'nin Semana Santa haftasi kalabaligindan sonra son derece iyi geliyor.

Yolda karsilastigim Israilli eski bir proje yoneticisi -yeni rehber- ile birlikte harabeleri dolasiyoruz. Konu uzerine bir cok kitap okudugu icin Copan'a diger harabelerle karsilastirip anlatiyor, anlatiyor. Cok kisaca ozetlersem: 1) Mayalar sakin insanlar degillermis, bu kucuk sehirde bile onlarca tanrilara kurban verme alani var. Hatta bir tanesi henuz atan kalbin cikarilip tanrilara sunuldugu bir yer. Baska alanda ise dort kiloluk bir kaucuk topla oynanan rugby benzeri bir oyun sonunda kaybeden takim taynrilara kurban gidiyor. 2) Sehrin yakinindaki tas ocagindan cikan taslar yontulana kadar yumusak, sonra havayla temas edince yavas yavas sertlesen cinsten. Bu sebepten oturu Copan, Maya dunyasi icinde en cok heykelin oldugu sehir. Heykeller boyanarak sehrin her tarafini bezemisler, bazilari halen renklerini koruyorlar.

Copan'da yeteri kadar kaldiktan sonra El Salvador bana goz kirpiyor. Ehh yanina gidip konusmali biraz. El Salvador'un baskenti San Salvador'da bulusmak uzere. Ha siz bu heykele bakmayin o hep oyle.