Türk Gezginler Artık %30 Daha Az Gezecek

Yeni gezi planları yapayım dedim. Açtım interneti, excel'i. Uçak şu kadar, yaz, otel şu kadar yaz, otobüs, yemek şu kadar yaz. Gezi bütçesi balon gibi şişiyor da şişiyor. Hangi ülkeye baksam Türk lirasına göre fiyatlar bayağı artmış gibi. Dedim ki "Türk lirasının son on senelik değer kayıplarını  veya kazanımlarını çıkarırsam Türk Lirası ne kadar değer kaybetmiş görürüz. Hem bu şekilde ortalama bir Türk gezgini diğer para birimlerine göre ne kadar fakirleşmiş ortaya çıkar.".


Sonuç.

Son on senede dünyada en çok değer kaybeden para birimlerinden biriyiz. Enflasyon verilerine baktığımızda Türk Lirasının neredeyse bütün para birimlerine karşı en az enflasyon+ %30'luk bir değer kaybı var. Hani maaşınız enflasyonda erimese bile uluslararası para piyasasında 10 sene önceye göre artık %30 daha az değerli. Aynı Türk lirasına %30 az gezebileceksiniz demek bu.

Bakın ne dediğimi bir kaç grafikle açıklayayım.Aşağıda rakamları yuvarlıyorum, virgülden sonra iki-üç basamak falan yok. Bu şekilde anlaşılması daha kolay

Bize tanıdık olan bir grafikle başlayayım. Türk lirası ve Amerikan doları. 10 sene önce 1 TL neredeyse 70 cent ediyormuş. Bugün 25 cent. 

2007 yılında ABD'ye gittiyseniz 10 dolarlık bir sandviç karşılığında 14 TL ödemeniz yeterliydi.

Bu gün aynı sandviçi ABD enflasyonu (on senede %16) sebebiyle 11.6 USD'den alabilirsiniz, ödemeniz gereken Türk lirasıysa kur kaybı olmasa sadece TL enflasyonuyla 32 TL olacaktı. Halbuki bugün itibarıyla aynı sandviçi almak için ödemeniz gereken para 43TL'ye çıkmış durumda!
(  43-32=9, 9/32=-%28'lik değer kaybı).

Tüm dünyada ABD doları geçiyor, biz de ABD doları harcamayacağımız şöyle ekonomisi bizim gibi gelişmekte olan fakir bir ülkeye gezmeye gitsek. Mesela Endonezya gibi? Buradan itibaren karşılaştırmalı enflasyon rakamlarına değil doğrudan döviz kurlarına bakalım, bu da hikayeyi anlamaya yeter.

1 TL on sene önce 6700 Endonezya rupisi ediyormuş bugün 3400 rupi. TL'nin değer kaybı %50. Endonezya'ya gidecek Türk gezgin arkadaşlarım eskisine göre oldukça fazla para harcamak zorunda. Ya da daha az gezmek.

Aynı durum Tayland'a gidenler için de geçerli. 10 sene önce 1TL=25 baht civarındayken bugün 1 TL=9 Baht. TL'de değer kaybı %65. Fakir bilinen Tayland'dan bile hızlı fakirleşiyoruz. Üstelik adamlar 2 darbe, 3 isyan, 5-6 seçim, 2 çok büyük sel geçirdi. Güney eyaletlerinde terör var vs vs. Yani onların da durumu parlak değilmiş ama bizden iyiler.

Trump'un taktığı Meksikalıların para birimi peso bile bize göre neredeyse %80 daha iyi durumda.

 Uzaklarda Brezilya, Çin, Güney Afrika, Burundi ( dünyanın en geri kalmış, en yoksul ülkelerinden biri) yakınlarda Arnavutluk, Ermenistan bile ekonomi olarak bizden daha iyi yönetilen ve dolayısıyla döviz kuru TL'ye göre daha iyi durumda olan ülkeler. Son on senede döviz kuru  bizden daha kötü yönetilmiş ülke bulmak kolay değil.

 Ama durun var bir tane. Ülkenin adı mı? Biraz aşağıya inin. Ssssssu..

Suriye.

Para birimi son on senede bizimkinden daha çok değer kaybeden çok nadir ülkelerden biri Suriye. Nedeni malum.

Uzun lafın kısası Türk lirası diğer ülke para birimlerine göre son on senede fena değer kaybetti. Gezmeye aynı tempoda devam etmek için ya ekonomisi bizden daha kötü yönetilen (Suriye'de turistik takılmak isteyen? ) ülkeler bulacağız ya da mecburen %30 daha az gezeceğiz.

Burası gezi blogu olduğu için ilk önce işin gezi boyutunu ele aldım ama gıda enflasyonu en yüksek ülkelerden biri de biziz. Sadece Ocak 2017 ayında gıda fiyatları %6.7 arttı. Yiyecek fiyatları orta sınıfın cebini -diğer ülkelere kıyasla- daha çok yakıyor. Ekonomi hakkında konuşurken "aslanız, kaplanız, çok iyiyiz" diyenlere değil, rakamlara ve gerçeklere bakın. Ekonominin gerçekleri hiç iç açıcı değil, bu ara  TL'yle gezi bütçesi yapmakta kolay değil. Kalın sağlıcakla.