Istanbul Vatandasi Kosta Rika'da

Elinde pasaportumu tutan Kosta Rika gumruk gorevlisi uzun uzun sayfalara goz gezdirdikten sonra bana donup soruyor:

“Neredensin?”

“Istanbul”

“Hmmm, bir dakika”

Bilgisayarina daha bir dikkatli bakiyor, sonra pasaportumu alip baska bir ofise geciyor. Nikaragua-Kosta Rika gumrugunde Kosta Rika'ya giris icin pasaport islemleri nedense sadece yavas ilerleryen tek bir giseden yapiliyor ve su anda en basinda ben varim. Gumruk gorevlisi yokolunca arkamdaki kuyruk uzamaya basliyor. Bekle kadin yok, biraz daha bekle, biraz daha. Bir dakikanin uzunlugu arkanizda bekleyen insan sayisina gore uzuyor olmali cunku kadin bana gore yarim saat sonra geldiginde saatim 5 dakika sonrayi gosteriyor.

“Vize lazim mi ona bakmam lazim”

“Turkiye'ye vize yok”

“Hmmm, Turkiye? Sefim birazdan gelecek.”

Memur yine bilgisayarina dalmaya hazirlanirken sonunda amiri geliyor, pasaportumu alip kadina “Bu Turkiye pasaportu, Istanbul degil, vize yok” deyip ofisine geri donuyor. Boylece kadinin Istanbul Cumhuriyeti vatandaslarina ne islem yapacagi sorusunun cevabini aradigi ortaya cikiyor. Pasaportun kapagindaki koskoca Turkiye Cumhuriyeti yazisi bile hangi ulkeden oldugumu anlatmaya yetmedi anlayacaginiz.

Pasaport kontrolunden sonra gumruk kontrolu basliyor ve 45 dakika kadar turistler disinda otobusteki herkesin bagajlarina tek tek bakiliyor. Orta Amerika'da rastladigim tek duzenli gumruk kontrolu Kosta Rika'da oldu, ekonomileri dah iyi oldugu icin gerek duyuyor olabilirler. Granada'dan baslayan yolculugum 8 saat sonunda Kosta Rika'nn baskenti San Jose'de son buluyor. Ilk izlenim: San Jose, aksamlari ciddi serin: 1150 metre yukseklikte kurulmus. ,Sonunda aksamlari ter icinde kalmadan yatabilecegim ”yuksek mevkili” bir sehire ulastim.

Kosta Rika, Orta Amerika'nin ekonomisi en iyi ulkesi. Altyapisi ve duzeni hemen kendini gosteriyor. 1950-2000 arasini bir cok Orta Amerika ulkesi uzun suren ic savaslarla gecirirken Kosta Rika huzu icinde yasamis. Bu huzuru bizim icin anlamasi zor bir nedene borclu: Kosta Rika'nin ordusu yok: 1948'de ic savasin bitmesinden sonra ordularini lav etmisler. Diger Orta Amerika ulkeleri guvenlikleri icin ordularini koruyup diktatorluk, askeri darbeler ve ic savasla ugrasirken ordusu olmayan Kosta Rika almis yurumus. Kosta Rika'lilar , ya da kendi deyimler ile “Tika”'lar, ulkelerinin hem duzen hem de ordunun olmamasindan dolayi Isvicre'ye benzetilmesinden hoslaniyorlar: Orta Amerika'nin Isvicre'si Kosta Rika dediniz mi Tikalar konusma icin acildikca aciliyor. Benzetme hos ama fazla ileri de gitmemek lazim: Kosta Rika asiri borc yuku ve suc oraninin yuksekligi ile bogusuyor. Baskent San Jose, diger Orta Amerika sehirlerine gore son derece gelismis durumda. Buna ragmen guvenlik konusunda yine de sinifta kaliyor: gece karardiktan sonra az sayida mahalle disinda sokakta dolasmak pek akillica degil. Kosta Rika Anayasa mahkemesi ve kongresinin oldugu bahce duvarlari bile tamamen siyasi grafiti ile dolu. Geceleri meclis civarini bile tam koruyamiyorlar.

Ulke topraklarinin neredeyse ucte biri koruma altinda. Bundan dolayi San Jose disindaki yerlerde dogaya her zaman cok yakinsiniz. Bu kucuk ulkeye yilda bir milyondan fazla ziyaretcinin gelmesinde en onemli etken cevrenin korunmus olmasi. Kosta Rika, jungle deneyimi yasamak isteyenlere bunu bolgedeki digerlerine gore daha guvenli bir sekilde sagliyor. Oyleki turistlere yonelik olarak ormanlara yuksekte yuruyebileceginiz asma kopruler ve kucuk oturma yerleri kurup giris basina ucret alan bir cok isletme turemis. Hepsininde ismi Jungle ile basliyor. Ozellikle Amerikali gencler bu rahat “jungle”lara bayiliyorlar.

San Jose'yi ikiye bolen Avenida Central ile Calle Central'in civarinda toplam 1.5-2 kilometrelik bir alan yaya bolgesi olarak duzenlenmis. Sehrin ana alisveris bolgesi burasi. Gunduzleri burada tam guvenlikle dolasabilir, her turlu ihtiyacinizi karsilayabilirsiniz. Standartlar diger Orta Amerika ulkelerinin oldukca uzerinde. Sehrin Tiyatro sarayi ve 4-5 muze hemen Avenida Central in yakinlarinda yer aliyor. Avenida Central'den cikip Mercado Central bolgesine geldiginizde cevre biraz degisiyor: dikenli teller artiyor, kapi onlerinde silahla bekleyen gorevliler yine ortaya cikiyor. Bizde o tarafta fazla takilmayiz o zaman. zaten sehrin dogu bolgesi daha sakin ve daha guzel. Park Espana, Park Nacionalidad, Park Morazon gibi halkin nefes aldigi mekanlar her daim kalabalik. Ben oradayken Inek Gecisi ( ya da en iyisi orijinalindeki gibi Cow Parade mi desek) gosterisi sehirde idi. Degisik sekillerde tasarlanmis ineklerin halkin bu kadar ilgisini cektigi baska bir yer gormedim. Her inegin onunde durup fotograf ceken birileri vardi. Mecburen ben de ortama uydum.

San Jose, soluklanmak ve yolculuk icin ufak tefek alisveris icin ideal bir yer ama bunun disinda sunacagi pek bir sey yok. Yani bize yine yol gorundu. Kosta Rika, Orta Amerika gezimin son duragi. Buradan gezimin dorduncu kismina (ABD-Karayiple-Orta Amerika'yi beraber gezdik) Guney Amerika'ya basliyorum. Ilk duragim Guney Amerika'nin en ucundaki Ates Topraklari. Orada kis baslamadan dolasmak lazim, bu aralar en guneyde sonbahar son demlerini yasiyor. Guney Amerika gezimde guneyden kuzeye dogru cikacagim. Arjantin'de gorusmek uzere.