Patagonya'ya devam: Perito Moreno Buzulu ( Arjantin )

Arjantin, yuzolcumu olarak neredeyse Hindistan'a esit. Nufusu ise sadece 40 milyon, ki bu nufusun neredeyse ucte biri Buenos Aires'te oturuyor. Boyle olunca yerlesim birimleri arasi mesafeler gercekten cok buyuk. Ushuaia'dan El Calafate'ye gitmek 16 saat suruyor. El Calafate'den Buenos Aires' gitmek icin ise 36 saat. Yani otobuste epey vakit gecirmeyi goze alacaksiniz. Ucak biletleri pahali ve onceden yer ayirtmadiginiz takdirde yer bulmak neredeyse imkansiz. Neyse ki otobusler son derece konforlu; bir siraya sadeceuc yatar koltuk koyarak uzun yolda seyahat edenleri rahat ettirmeyi beceriyorlar.

El Calafate, Perito Moreno buzulunun yolu uzerine denk gelen ve son zamanlarda turizm sayesinden hizla gelisen kucuk bir sehir. Sehrin hizla gelismesi eski bolge valisinin cumhurbaskani olmasi sonrasinda baslamis. Sehrin yeni yerlesime acilan gol kenarindaki en pahali kesiminde cumhurbaskanina ev ve otellerin yanindan gecerken, sofor “viva el
presindente” deyip eliyle calma isareti yapip ince ince dalgasini da geciyordu.

Perito Moreno buzuluna varmak icin El Calafate'den cikarak Arjantin Golu kiyisini takip ederek 80 km batiya devam ediyoruz. IIk basta sadece sari ve tonlari ile dolu olan cevre, buzula yaklastikca renkleniyor: yesilin tonlari, sonbaharin kizillari basliyor. Milli park'a girmemizle birlikte mininusten her disari bakmam bende sanki kartpostala bakiyormusum hissi uyandiriyor. Yeni yagan yagmur agaclari daha canli gosterriyor, mis gibi toprak kokusu yapraklarin enfes renkleriyle birlesip insani hayran birakiyor. Agzim acik dalmisken yol iyice golun kenarina iniyor ve renklere golun mvileri grileri karisiyor. Keyfim tam yerinde, daha da iyi olablilir mi? ... derken minibus son tepeyi asinca buzulu ilk defa goruyorum. Offfffff. Beyaz, mavi, turkuaz, acik beyaz, koyu beyaz, koyu mavi,... Gunes isiklarinin binbir sekilde duran buz kutlelerine carpip insan yapimi her turlu kristali sinifta birakacak kadar guzel isildayan ucun bucagi gozukmeyen Perito Moreno buzulu.
Buzul, bu sene ilerleyerek (2004 ve 2006 da yaptigi gibi) Arjantin golunu ikiye bolmus. Bu yuzden golun bir kisminda su derinligi digerine gore 10 metre daha fazla. Kis gectikten sonra su seviyesi farkindan dolayi buzulun fazla dayanamayip eski yerine cekilecegi dusunuluyor. Perito Moreno buzulu yaklasik olarak 30 km uzunlugunda 5 km eninde, Guney And daglari buz havzasinin bir kolu. Bu havza yaklasik 22000 kmlik bir alani kapsiyor ve dunyanin en buyuk ucuncu tatli su deposu. Su ana kadar kuresel isinmadan etkilenmeyen buzul, bilimadamlari tarafindan en siki takip edilen buzullar arasinda.

Yukaridaki fotografta suyun ortasindaki kucuk beyaz noktaya iyice bakarsaniz aslinda deniz otobusu oldugunu farkina varacaksiniz. Buzulun uzerinde dolastiniz bir de gol uzerinden gormeye ne dersiniz? Anlatacak cok sey var, ama vakit gec olmus, baska zamana artik....

Dunyanin Sonu: Ushuaia ( Arjantin )

( Arjantin )Tamam arkadaslar hersey buraya kadarmis, yol da bitti, dunyada bitti. Tabii iyiydi dolasmak falan ama dunyanin sonu bu saka diil. Hani dunyanin sonunda ne olur merak eden varsa soyleyeyim: oyle dendigi gibi ates filan yok, dunyanin ucuna gelip dusmekte yok. Dunyanin sonuna geldiginizde goreceginiz iste su manzara.

Bugunlerde dunyanin en guneyindeki ,bir baska deyisle dunyanin sonundaki , Ushuaia sehrindeyim. Ruta 3, butun Arjantin'i gectikten sonra Ushuaia'da gidebilecegi en son noktaya kadar yani denize kadar devam ediyor, yukaridaki fotografi tam o yolun sonundan cektim. Artik dunyanin sonu geldi, gelecek diyenlere “ben zaten biliyodum” diyebilirsiniz.

Burasi Ates Topraklari adiyla taniniyor. Tabi de atesi araki bulasin yazin sicaklik ortalamasi 10 derece, kisin 0 derece. Ates topraklari adini bolgeye yerlilerin isinmak icin yaktiklari yuzlerce atese bakip vermisler. Yerliler hakliymis, izin verseler ben de milli parkita coktan atesi yakmistim: bugun sicaklik 3 derece kadar. Havasi ise inanilmaz degisken: sabah 7 gibi kalktigimda kar atistiriyordu, donup yattim. Saat 9 gibi gunluk guneslik, ruzgarsiz bir hava vardi. Saat 10 gibi Ates Topraklari Milli Parkinda yuruyuse ciktigimda daha da iyilesti. Saat 11 de siddetli ruzgar sonrasi baslayan saganak yagmur kirbac gibi iniyordu. Oglenden sonra hava yine acti.

Ushuaia, ilk olarak yerlileri hristiyanlastirmak icin bir misyon olarak kurulmus. Pek basarili olamamis. Bu topraklari Sili'ye birakmamak icin agir suclularla, politik surgunlerin gonderildigi bir hapishane olarak uzun sure islev gormus. Daha sonra, ordu “bu kosullar hapistekiler icin bile agir” diyerek hapishaneyi kapatip yerine bir us kurmus. Simdilerde ise tum gelir turizmden geliyor. Ziyaretci sayisi her sene artarak devam ediyor.

Ushuaia'nin nufusu ellibinin biraz uzerinde, buna ragmen ana caddesi San Martin uzerinde baska yerlerde bulamayacaginiz kadar cok ve kaliteli doga sporlari magazasi bulabiliyorsunuz. Esnaf saat 1 den 4 e siesta yaptigi icin ( yaa bu siesta sicaktan yapilmaz miydi, bu esnaf bizi yiyo olmasin?) cogu magaza kapali oluyor. Lokantalarda Arjantin gelenegine uygun olarak aksam 8 den once kapilarini acmiyorlar, o da lutfen. Arjantinliler saat dokuz bucuk on gibi dokulmeye basliyorlar. Dunyanin sonundan kuzeye dogru cikacagim, bir sonraki duragim buzullariyla unlu El Calafete. Siki bir seyler giyinin buzula beraber cikacagiz.

Kosta Rika'ya nasil gidilir, nasil gezilir, ne zaman gidilir, ne kadar harcanir, nerede kalinir, hangi yeme icme ve tatil mekanlari iyidir?

Vize

Kosta Rika, Turklerden vize istemiyor. Ulkeye giriste donus ucak biletiniz soruluyor. Diger Orta Amerika ulkelerine kiyasla gumrukleri daha siki. Karadan giris yapacaksaniz, giris islemleri uzun surebilir; herkesi ariyorlar.

Ucak Bileti

Turkiyede http://www.ekobilet.com/, yabanci olarak http://www.kayak.com/ , http://www.edreams.com/ , http://www.expedia.com/ ucuza bilet temin etmenize yarayacak siteler. Kosta Rika'ya olan ucuslarin cogu ABD'de Miami, Atlanta ya da Houston aktarmali. Yani ABD vizesi almaniz gerekiyor. Baska bir alternatif ise Frankfurt ( transit vize gerekli), ya da Ispanya uzerinden gecip ABD'ye hic girmemek. Bilet fiyatlari tatil gunleri, resmi gunler, bolgesel kutlamalar ve bunun gibi nedenlerle gunluk olarak degisebilir, bundan dolayi birden cok kaynaga degisik zamanlarda bakmak yararli olur.

Ne zaman gitmeli?

Kosta Rika'da dort mevsim yok. Onun yerine yagmurlu ve kuru mevsim var. Kuru mevsim Aralik ayindan Nisan'a suruyor. Gideceginiz sehrin yerine gore sicaklik ortalamasi degisebilir: San Jose yuksekte oldugu icin kuru mevsimde sicaklik 15 dereceye kadar duserken ayni mevsimde deniz seviyesinde 20-25 dereceden asagi inmeyebilir.

Ne kadar harcarim?

Orta Amerika'nin en pahali ulkelerinden biri Kosta Rika. Buna ragmen gunde 30-40 dolara ( bulundugunuz sehre gore degisir ) cok iyi zaman gecirebilirsiniz. Standartlari diger Orta Amerika ulkelerinden daha yuksek ve oldukca cok ABD'li ziyaretciye alisiklar. Bundan dolayi Orta Amerika'da en fazla bahsis beklenen yerdir.

Nasil gezmeli? Tatil mekanlari

Kosta Rika'ya Turkiye'den dogrudan gidiyorsaniz, buyuk ihtimalle San Jose'den giris yapacaksiniz. Kosta Rika hostellerinde ulkede uzun sure seyahat etmis ( 5-6 ay) bir suru Amerikali'ya rastlayacaksiniz. Tatil mekanlarinin en guncel durumunu en iyi bu tur yolculardan alabilirsiniz. San Jose'de 2-3 gunden sonra otobusle deniz kiyisindaki kucuk kasabalardan birine gidebilir ya da yagmur ormani turlarindan birine katilabilirsiniz.

Istanbul Vatandasi Kosta Rika'da

Elinde pasaportumu tutan Kosta Rika gumruk gorevlisi uzun uzun sayfalara goz gezdirdikten sonra bana donup soruyor:

“Neredensin?”

“Istanbul”

“Hmmm, bir dakika”

Bilgisayarina daha bir dikkatli bakiyor, sonra pasaportumu alip baska bir ofise geciyor. Nikaragua-Kosta Rika gumrugunde Kosta Rika'ya giris icin pasaport islemleri nedense sadece yavas ilerleryen tek bir giseden yapiliyor ve su anda en basinda ben varim. Gumruk gorevlisi yokolunca arkamdaki kuyruk uzamaya basliyor. Bekle kadin yok, biraz daha bekle, biraz daha. Bir dakikanin uzunlugu arkanizda bekleyen insan sayisina gore uzuyor olmali cunku kadin bana gore yarim saat sonra geldiginde saatim 5 dakika sonrayi gosteriyor.

“Vize lazim mi ona bakmam lazim”

“Turkiye'ye vize yok”

“Hmmm, Turkiye? Sefim birazdan gelecek.”

Memur yine bilgisayarina dalmaya hazirlanirken sonunda amiri geliyor, pasaportumu alip kadina “Bu Turkiye pasaportu, Istanbul degil, vize yok” deyip ofisine geri donuyor. Boylece kadinin Istanbul Cumhuriyeti vatandaslarina ne islem yapacagi sorusunun cevabini aradigi ortaya cikiyor. Pasaportun kapagindaki koskoca Turkiye Cumhuriyeti yazisi bile hangi ulkeden oldugumu anlatmaya yetmedi anlayacaginiz.

Pasaport kontrolunden sonra gumruk kontrolu basliyor ve 45 dakika kadar turistler disinda otobusteki herkesin bagajlarina tek tek bakiliyor. Orta Amerika'da rastladigim tek duzenli gumruk kontrolu Kosta Rika'da oldu, ekonomileri dah iyi oldugu icin gerek duyuyor olabilirler. Granada'dan baslayan yolculugum 8 saat sonunda Kosta Rika'nn baskenti San Jose'de son buluyor. Ilk izlenim: San Jose, aksamlari ciddi serin: 1150 metre yukseklikte kurulmus. ,Sonunda aksamlari ter icinde kalmadan yatabilecegim ”yuksek mevkili” bir sehire ulastim.

Kosta Rika, Orta Amerika'nin ekonomisi en iyi ulkesi. Altyapisi ve duzeni hemen kendini gosteriyor. 1950-2000 arasini bir cok Orta Amerika ulkesi uzun suren ic savaslarla gecirirken Kosta Rika huzu icinde yasamis. Bu huzuru bizim icin anlamasi zor bir nedene borclu: Kosta Rika'nin ordusu yok: 1948'de ic savasin bitmesinden sonra ordularini lav etmisler. Diger Orta Amerika ulkeleri guvenlikleri icin ordularini koruyup diktatorluk, askeri darbeler ve ic savasla ugrasirken ordusu olmayan Kosta Rika almis yurumus. Kosta Rika'lilar , ya da kendi deyimler ile “Tika”'lar, ulkelerinin hem duzen hem de ordunun olmamasindan dolayi Isvicre'ye benzetilmesinden hoslaniyorlar: Orta Amerika'nin Isvicre'si Kosta Rika dediniz mi Tikalar konusma icin acildikca aciliyor. Benzetme hos ama fazla ileri de gitmemek lazim: Kosta Rika asiri borc yuku ve suc oraninin yuksekligi ile bogusuyor. Baskent San Jose, diger Orta Amerika sehirlerine gore son derece gelismis durumda. Buna ragmen guvenlik konusunda yine de sinifta kaliyor: gece karardiktan sonra az sayida mahalle disinda sokakta dolasmak pek akillica degil. Kosta Rika Anayasa mahkemesi ve kongresinin oldugu bahce duvarlari bile tamamen siyasi grafiti ile dolu. Geceleri meclis civarini bile tam koruyamiyorlar.

Ulke topraklarinin neredeyse ucte biri koruma altinda. Bundan dolayi San Jose disindaki yerlerde dogaya her zaman cok yakinsiniz. Bu kucuk ulkeye yilda bir milyondan fazla ziyaretcinin gelmesinde en onemli etken cevrenin korunmus olmasi. Kosta Rika, jungle deneyimi yasamak isteyenlere bunu bolgedeki digerlerine gore daha guvenli bir sekilde sagliyor. Oyleki turistlere yonelik olarak ormanlara yuksekte yuruyebileceginiz asma kopruler ve kucuk oturma yerleri kurup giris basina ucret alan bir cok isletme turemis. Hepsininde ismi Jungle ile basliyor. Ozellikle Amerikali gencler bu rahat “jungle”lara bayiliyorlar.

San Jose'yi ikiye bolen Avenida Central ile Calle Central'in civarinda toplam 1.5-2 kilometrelik bir alan yaya bolgesi olarak duzenlenmis. Sehrin ana alisveris bolgesi burasi. Gunduzleri burada tam guvenlikle dolasabilir, her turlu ihtiyacinizi karsilayabilirsiniz. Standartlar diger Orta Amerika ulkelerinin oldukca uzerinde. Sehrin Tiyatro sarayi ve 4-5 muze hemen Avenida Central in yakinlarinda yer aliyor. Avenida Central'den cikip Mercado Central bolgesine geldiginizde cevre biraz degisiyor: dikenli teller artiyor, kapi onlerinde silahla bekleyen gorevliler yine ortaya cikiyor. Bizde o tarafta fazla takilmayiz o zaman. zaten sehrin dogu bolgesi daha sakin ve daha guzel. Park Espana, Park Nacionalidad, Park Morazon gibi halkin nefes aldigi mekanlar her daim kalabalik. Ben oradayken Inek Gecisi ( ya da en iyisi orijinalindeki gibi Cow Parade mi desek) gosterisi sehirde idi. Degisik sekillerde tasarlanmis ineklerin halkin bu kadar ilgisini cektigi baska bir yer gormedim. Her inegin onunde durup fotograf ceken birileri vardi. Mecburen ben de ortama uydum.

San Jose, soluklanmak ve yolculuk icin ufak tefek alisveris icin ideal bir yer ama bunun disinda sunacagi pek bir sey yok. Yani bize yine yol gorundu. Kosta Rika, Orta Amerika gezimin son duragi. Buradan gezimin dorduncu kismina (ABD-Karayiple-Orta Amerika'yi beraber gezdik) Guney Amerika'ya basliyorum. Ilk duragim Guney Amerika'nin en ucundaki Ates Topraklari. Orada kis baslamadan dolasmak lazim, bu aralar en guneyde sonbahar son demlerini yasiyor. Guney Amerika gezimde guneyden kuzeye dogru cikacagim. Arjantin'de gorusmek uzere.

Yoldan portreler: Annemieke ( Meksika´ya yerlesen Hollandali)

Annemieke, 27 yasinda, Hollandali, sosyal hizmetler gorevlisi. O da Ispanyolca kursunu benimle ayni kursta aliyordu. Yere su icmeye inen bir serce kadar tedirgin gorunuyordu. Sigara icmeye calisiyor ama sigarayi tutmasini bile beceremiyordu. Insanlarla konusurken de bakislarini kacirmaya calisiyordu. Uzun suren ogle yemegi aralarinda onda bundan konustuk. Arada iki soruma da cevap verdi,

- Sana gore hayattaki en onemli uc sey nedir?

-Bilmiyorum. Bilsem burada olmazdim.

-Burada olmanla ilgisi nedir?

-Son alti ay icinde isimi biraktim. 7 senelik sevgilimden ayrildim. Ailem karsi cikmasina ragmen Meksika'ya yerlestim. Hayattaki onemli seyleri ben yeni siraya koyuyorum ve bilmiyorum, cidden su anda bilmiyorum. Karisik hersey cok karisik.

-Simdiye kadarki tecrubelerin isiginda hayatta yasayarak ogrendigin en onemli sey nedir?

-Ne mi ogrendim. Baska birinin benim icin hazirladigi karar verdigi hayati yasamak istemiyorum. Aci veriyor. Istesem de istemesem de. Su anda kotu bir zaman geciriyorum. Seyahat etmek iyi geliyor. Ben bir turlu ailemin istedigi insan olamadim.
-Sende bosver.

-Senin kardesin var mi?
-Var.
-Ben ailemin tek cocuguyum. Sen tek cocuktan beklenenleri anlayamazsin.
-Bosverirsin gider.

-Olmuyor, su ana kadar yapamadim. Ama ogrendim, bu hayat benim. Zaten onun icin sorunlu bir donemdeyim. Kotu, kotu
-Beklentileri kirman icin baska bir ulkeye tasinman yetti mi ?

-Telefon varken uzak kalmak mumkun mu?
-Ne yapacaksin peki? -Bilmiyorum. Biraz daha zaman lazim, o zaman belki. Neyse zaten ben artik Meksikaliyim. Sabah kalktigimda gunesi gormek cok hosuma gidiyor. Hollanda da nadir bir seydir bu. Gunesi cok seviyorum. Meksika tipki seyahat gibi bana iyi geliyor.

Annemieke, Meksika vizesi tekrar cikincaya kadar ispanyolca kursuna katildi, vize hazir olunca Meksika'ya geri dondu. Yoldan portreler 46 yasinda bir Guatemalali ile , Jose, devam edecek. Jose ne istedigini gayet iyi biliyor, herkesin ne istedigini bilmesi gerektigini dusunuyor. Jose, gelecek sefere....

Nikaragua'ya nasil gidilir, nasil gezilir, ne zaman gidilir, ne kadar harcanir, nerede kalinir, hangi yeme icme ve tatil mekanlari iyidir?

Vize

Nikaragua, Turklerden vize istemiyor. Giriste iki ayri giris ucreti kesiliyor, su anda toplam $11. Ama degisebilir. Ulkeden cikistada cikis ucreti aliniyor. Nikaragua'ya giriste 90 gunluk giris izni veriliyor. Ayni giris damgasiyla Nikaragua, Honduras, El Salvador ve Guatemala'ya girebilirsiniz. Yani 90 gun aslinda toplam dort ulke icin gecerli, yeniden 90 gunluk uzatma almaniz icin Belize ya da Kosta Rika'ya girip cikmaniz gerekiyor.


Ucak Bileti

Turkiyede http://www.ekobilet.com/, yabanci olarak http://www.kayak.com/ , http://www.edreams.com/ , http://www.expedia.com/ ucuza bilet temin etmenize yarayacak siteler. Nikaragua'ya olan ucuslarin cogu ABD'de Miami, Atlanta ya da Houston aktarmali. Yani ABD vizesi almaniz gerekiyor. Baska bir alternatif ise Frankfurt ( transit vize gerekli), ya da Ispanya uzerinden gecip ABD'ye hic girmemek. Bilet fiyatlari tatil gunleri, resmi gunler, bolgesel kutlamalar ve bunun gibi nedenlerle gunluk olarak degisebilir, bundan dolayi birden cok kaynaga degisik zamanlarda bakmak yararli olur.

Ne zaman gitmeli?

Nikaragua'da dort mevsim yok. Onun yerine yagmurlu ve kuru mevsim var. Kuru mevsim Aralik ayindan Nisan'a suruyor. Gideceginiz sehrin yerine gore sicaklik ortalamasi degisecektir. Su adresten havanin durumuna ve ortalama sicakliklara bakabilirsiniz http://www.wunderground.com/cgi-bin/findweather/getForecast?query=nicaragua&wuSelect=WEATHER

Ne kadar harcarim?

Orta Amerika'nin en ucuz ulkelerinden biri Nikaragua. Gunde 15-20 dolara orta dereceli yerlerde kalarak ulkeyi gezebilirsiniz. Daha ucuz yerler pek ic acici olmayabilir ama 10-15 dolara da inebilirsiniz. Bu ulkede “ Gringo “ faktoru yuksek, yani ne zaman bir yabanci gorseler fiyatlar 3-4 katina cikiyor ve ne kadar pazarlik yapsaniz iki katindan asagi inmeye yanasmayan bir suru insan var. Mecburen cok insanla pazarlik edeceksiniz.

Nasil gezmeli? Tatil mekanlari

Nikaragua'ya Turkiye'den dogrudan gidiyorsaniz, buyuk ihtimalle Managua'da giris yapacaksiniz ki, iyi bir sey degil. Managua, tozlu, daginik, tehlikeli ve gorulecek fazla bir seyin olmadigi bir sehir. Illa gorecegim derseniz 1-2 gun guvenlige dikkat ederek dolasabilirsiniz. Kolonyal mimarinin iyi orneklerinin oldugu eskinin guzel sehirleri Granada ve Leon, Managua'ya oldukca yakin. Granada'da Oasis hostel http://www.nicaraguahostel.com/ iyi bir tesis ve diger gezginlerle karsilasmak icin cok iyi bir yer. Granada'dan Isla de Ometepe'ye gecebilirsiniz.

Nikaragua'da Granada şehri

36 derece. Nem cok yuksek. Granada'da hersey sicak, cok sicak. Geceleri terden siril siklam kalkiyorum. Dus alip yeniden yatak, ta ki yine kalkana kadar. Su bile sicak, serinletmiyor. Karar verdim: bir sonra gidecegim sehirde keesinlikle yuksek bir mevki istiyoruuuuuummm. Orta Amerika'da eskiden kurulan buyuk sehirler genelde yuksek yerlere kurulmus. Bunun sebebi sicaktan ve onun getirdigi zor yasam kosullari ile hastaliklardan kacmakmis. Granada, gol kenarina kurulmus cunku bu konumu sayesinde golu kullanan ticaret yollarindan nasibini almis ve buyumus. Oooluum Basar, bundan sonra gidecegin sehir kesin buraya gore serin olacak, yuksekte olacak. Hayir, hamaktan kalkabilsem gidecem de. Neyse yaa sicaktan uyusmadan once biraz sehri anlatayim.

Granada merkezinde eski binalarinin cogu korunmus. Son zamanlarda ise ,diger Orta Amerika ulkelerinde oldugu gibi, parasi Ispanya tarafindan odenen restorasyon calismalari goze carpiyor. Eski sehir merkezinde oteller ve turistlere yonelik is yapanlar obeklenmis. Turistlere yonelik isyerlerinin hatiri sayilir bir kismi ulkeye yerlesmis yabancilara ait: Hollandali ve Amerikalilara ait dukkanlar sayica fazla.

Merkez Park, sehrin nefes aldigi noktalardan biri. Parkin hemen yaninda taksilerle ayni ucretle calisan at arabalari var, hem turistler hem Nikaragualilar tarafinfan siklikla kullaniliyorlar. Parkin gol yonune bakan kisminda yenilenen katedral ve yeni acilan yaya yolu var. Bu yaya yolundan yuruyerek on dakika icinde gol kenarinda baska bir parka ve vapur iskelesine varmak mumkun. Hafta sonlari, ozellikle Pazar aksamlari, merkez park, yaya yolu ve gol kenari tatilin zevkini cikaran Nikaragua'lilarla dolup tasiyor. Merkez parka bakan belediye binasi onunde sehir turu yaptiran otobus ve traktorler kalkiyor. Otobuslerin pencereleri tamamen cikarilmis ve muzik sonuna kadar acilarak sehri turluyorlar, otobusun en arka bolumu DJ'e ayrilmis: yolcu isteklerine gore en son muzik caliniyor. Gezi otobusleri haftasonlari tamamiyla dolu kalktigi icin kuyrukta beklemek gerekiyor.

Kuzey yarimkurede Haiti'den sonra en fakir ulke Nikaragua. Siz turist olarak yerli halka ayakli dolarlar olarak gorunuyorsunuz. Hemen her yerde pazarlik yapmak zorunda kaliyorsunuz, cunku normalin 4-5 kati fiyatla basliyorlar. Hadi 2 katina bile razi olacaksiniz, cunku fiyatlar dusuk ama 4-5 kati biraz fazla kacmiyor mu? Yolda para isteyenlere ek olarak, turistlere yonelik herhangi birr lokantada caddeye yakin oturma hatasini yaptiginiz an kadrolu dilencilerin defalarca para istemesine razisiniz demektir. Isin aci yani tabaginizda kalan artiklara da talipler. Hele merkez parkta aksam canlanan insan kalabaligini seyretmeye yeltendiginizseheren fazla 5 dakikada bir gelen dilencilere maruz kalacaksiniz. Sokakta yururken kucuk cocuklar bile yaniniza gelip sanslarini deniyorlar “ amigo, bir dolar, sadece bir dolar”. Yani ekonomik sorunlar her yerde.

Granada, sehir olarak sansli. Hemen yaninda guzel bir gol, yakinda yanardaglar ve henuz bozulmamis guzel bir eski sehir merkezi. Sorunlari var mi? Cok. Gidilir mi? Evet. Ama pek sicaga kalmayin derim. Ben en iyisi daha yuksek bir mevkide kurulmus baska bir sehre, Costa Rica'nin baskenti San Jose'ye yollanayim. Gorusuruz.

Isimsiz sokaklar sehri: Managua (Nikaragua)

Managua, Nikaragua'nin baskenti. Baskent yapilmasinin tek sebebi daha once baskent olmak icin savasip duran Leon ve Granada'nin ortasinda olmasina borclu. Nikaragua golu kiyisinda kurulan Managua 1970'lerde depremle yerle bir olunca sehrin fay hatti uzerinde olan kismi tamamen terkedilmis. Bu sehirde ilginc bir durum yaratmis: parca purcuk neyin nerede oldugu belli olmayan garip yapili bir sehir. Buna birde cadde ve sokak isimlerinin ve numaralarinin olmamasini eklerseniz durum iyice karisiyor. Benim kaldigim yerin adresi “ Saint Pablo'nun heykelinin onunden iki blok otedeki Shell'in yanindaki sokaktan girilince yarim blok otedeki mavi bina” idi. Etraftakilere devamli sorarak aradiginizi bulubiliyorsunuz, ya da bir taksi soforune soyleyin aninda sizi istediginiz yere goturuyor. Tabi ilk once soforun normalin 4-5 kat fiyat cekmesini normale indirmek icin biraz zaman harcamaniz lazim. Mektup mu gondereceksiniz? Adresi ayni sekilde yazmaniz lazim ¨ sinemanin yanindaki sokaga girince 50 metre gidin, bakkalin yanindaki cikmaz sokaktaki kirmizi kapili ev¨gibi.

U2 nun zamaninda liste basi olmus sarkisi “Where the streets have no name” Managua icin yazilmis bir sarki. Grup 1986 da Orta Amerika multeci sorununa dikkat cekmek icin ziyaret ettigi Managua´dan etkilenerek bu sarkiyi yazmis.

Managua'da zaman gecirmek yerine yakindaki kolonyal sehir Granada'ya gecmek daha cekici geliyor. Benden az bir zaman once Managua´dan gecen Tulga Ozan'in bloguna ugramayi ihmal etmeyin derim. http://www.tulgaozan.com/

Granada'da gorusmek uzere.

Gunun sarkisi: “Where the streets have no name” . Siz en iyisi tum albumu dinleyin: “ Joshua Tree”. Iyidir, iyi.

El Salvador'a nasil gidilir, nasil gezilir, ne zaman gidilir, ne kadar harcanir, nerede kalinir, hangi yeme icme ve tatil mekanlari iyidir?

Vize

El Salvador, Turklerden vize istemiyor. El Salvador'a giriste 90 gunluk giris izni veriliyor. Ayni giris damgasiyla Nikaragua, Honduras, El Salvador ve Guatemala'ya girebilirsiniz. Yani 90 gun aslinda toplam dort ulke icin gecerli, yeniden 90 gunluk uzatma almaniz icin Belize ya da Kosta Rika'ya girip cikmaniz gerekiyor.


Ucak Bileti

Turkiyede http://www.ekobilet.com/, yabanci olarak http://www.kayak.com/ , http://www.edreams.com/ , http://www.expedia.com/ ucuza bilet temin etmenize yarayacak siteler. El Salvador'a olan ucuslarin cogu ABD'de Miami, Atlanta ya da Houston aktarmali. Yani ABD vizesi almaniz gerekiyor. Baska bir alternatif ise Frankfurt ( transit vize gerekli), ya da Ispanya uzerinden gecip ABD'ye hic girmemek. Bilet fiyatlari tatil gunleri, resmi gunler, bolgesel kutlamalar ve bunun gibi nedenlerle gunluk olarak degisebilir, bundan dolayi birden cok kaynaga degisik zamanlarda bakmak yararli olur.

Ne zaman gitmeli?

El Salvador'da dort mevsim yok. Onun yerine yagmurlu ve kuru mevsim var. Kuru mevsim Aralik ayindan Nisan'a suruyor. El Salvador oldukca kucuk bir ulke, sicaktan bunalirsaniz yuksek kesimlere hemen cikabilirsiniz. Su adresten havanin durumuna ve ortalama sicakliklara bakabilirsiniz http://www.wunderground.com/global/ES.html

Ne kadar harcarim?

Orta Amerika'nin pahalica ulkelerinden biri. Gunde 25-30 dolara orta dereceli yerlerde kalarak ulkeyi gezebilirsiniz. San Salvador sehrinde 35-40 dolara cikabilir.

Nasil gezmeli? Tatil mekanlari

El Salvador'a Turkiye'den dogrudan gidiyorsaniz, buyuk ihtimalle San Salvador sehrinden giris yapacaksiniz. El Salvador sehri buyuk alisveris merkezleri ve mallarin bol olmasi ile kendini diger Orta Amerika sehirlerinden ayiriyor. Bunun yaninda hemen herkeste silah var ve gec karanliktan sonra sokaklar hizla bosaliyor ve tek basina dolasmak tavsiye edilmiyor. El Salvador'dan kisa bir otobus yolculugu ile deniz kiyisindaki kentlerden birine gidebilirsiniz.

Kalasnikofunu oteki yana cevirirsen ben bir dondurma alacaktim: El Salvador

El Salvador , Honduras ile oynadigi bir futbol karsilasmasi sonrasinda cikan kisa savastan dolayi futbolla ilgilenenlerin ismini kesin duydugu bir ulke. Hemen soyleyeyim bu savasin sebebi futbol karsilasmasi degil, sadece bahanesi. Asil sebep o siralarda kotu olan El Salvador- Honduras iliskileri. Futbolda her yenilenin savas actigini dusunun :) .Bugun, San Salvador'dayiz. San Salvador, El Salvador'un baskenti: 6 milyonluk ulkenin 2 milyonu bu sehirde.

El Salvador, diger Orta Amerika ulkeleri gibi uzun suren bir ic savastan ancak 1990'larin sonunda siyrilmis. Ic savas sirasinda silah yasamin bir parcasi haline gelmis. Bugunde silah gunluk yasamda cok gorunuyor. Ic savas sonrasi, uyusturucu ticareti sebebiyle ceteler daha da guclenmisler ve silahlanmislar. Kendini korumak isteyen halkta daha da fazla silahlanma ihtiyaci hissetmis olmali ki basinizi nereye cevirseniz silah goruyorsunuz. Dagitim yapan Coca-Cola kamyonlarinda, sut, yogurt dagitan araclarda, eczanelerde, bankalarda, otellerde, giysi satan magazalarda, hatta bizim Mahmutpasa usulu kaldirima tezgah acan bazi magazalarda da tufekli korumalar var. Birkac gun sonra sonra gozunuz her yerde tufek gormeye alisiyor. Pazarda cantalarin yaninda dilerseniz fiseklik yada tabanca tasimak icin kemer alabiliyorsunuz.

Tamam, alistik artik derken canim dondurma cekti. Pazarin yaninda icine ancak 3-4 musterinin ayni anda girebilecegi kucuk bir dukkana girdim. Tezgahta gencten bir adam var. Tezgahin yaninda arkasi donuk musteri sandigim adam guvenlik gorevlisi cikti. Kucuk mekanda bana donunce kalasnikofuyla aramizda sicak bir elektriklenme olustu. Yaa bu kadar kucuk dukkani ne diye otomatik tufekle korursun be adam? diyecektim. Sonra vazgectim, 1) ben o ispanyolca cumleyi kurana kadar dondurmam erir, adam kanserden mevta olur, 2) Lazim olmasa ne diye koysunlar.

San Salvador'un benim icin en iyi yani ne idi derseniz, sinemalari diyecegim. Acaip film seyredecegim gelmisti, orijinal Ingilzce, ispanyolca altyaziyla oynayan filmlere baktim. Uc tane vardi, ucu de korku filmi. icimden “ demek ki Ingilizce korkulari Ispanyolca korkulara iyi tercume edemiyorlar “ dedim.

San Salvador sehir merkezinde Rosaria Kilisesi, Palacio nacional, yeni bitirilen katedral vb gibi yerler cok kisa zamanda bitiyor. Carsi icind dolasmak daha eglenceli. Ustelik El Salvador lular bayagi cana yakiin insanlar, herhangi bir soru sordugum neredeyse herkes yardimci olmak icin cirpindi durdu. Aksam hava karardiktan sonra sehirde dolasmak tavsiye edilmiyor, zaten sokaklar karanlik basinca cok hizli bosaliyor. Sizde mecbur hostele ya da daha iyisi sinemaya gidiyorsunuz.

Filmimi seyrettim, dondurmami yedim, karnim tok, altim kuru, eee yola cikma zamanidir yine. Nikaragua'da gorusmek uzere.

Yoldan portreler: Eul-Yong, iki senelik dunya turuna cikan Koreli

Size blogumda gezdigim yerleri cat pat anlatmaya calisiyorum. Gidilen yer, biraz fotograf , biraz neler hissedildigi vs. Ama bir sey eksik kaliyor: karsilasilan insanlar. Yola cikarken amaciniz daha cok yer gormek olabilir ama bir sure sonra gezilen yerler mi yoksa gorulen insanlar mi ilginc karismaya basliyor.
Gecenlerde kardesim Aysegul'le ayni konuda benzer seyler konusunca yolda karsilastigim bazi insanlari buraya yazmaya karar verdim. Bana ilginc gelen insanlarla bir suru seyler konustuk, ancak karsimdaki yaziya gecirecek kadar ilginc geliyorsa. Ona -diger sorularin yaninda- iki standart soru daha sordum, proje yonetiminden kalma aliskanlik -standart kullan ki karsilastirabilesin- , bir de herkesin diyecek bir seyi olan gerekirse daha cok soru dogurabilecek onemli iki soru :

1) Sana gore hayattaki en onemli uc sey nedir?

2) Simdiye kadarki tecrubelerin isiginda hayatta yasayarak ogrendigin en onemli sey nedir?

Not defterimde birikmis notlar var, su hamakta yatma keyfinden birazcik feragat edebilirsem ( hayat cok zorrr canim ) hepsini size aktaracagim. Gezi yazisi yetmedi simdi basiniza birde yoldan portreler cikartiyorum. Basliyoruz.

Eul-Yong, Guney Koreli, 33 yasinda. Esas meslegi mimarlik. Daha cok dolasmaya karar verince turizmle ilgili bir is aramis ve bulmus. Korenin en buyuk turizm sirketinde bir nevi sistem analisti imis, yola cikmak icin onu da birakmis. Iki sene surecek bir dunya turuna cikmis, belli bir kitada devamli seyahat yerine Dunyada hangi bolgede yaz varsa orada seyahat edip kis gelmeden kita degistiriyor. Eul-Yong ile Antigua'da karsilastik, yolculukta on ayi geride birakmisti. Iki gun beraber dolastik, burada yazdiklarim o zamandan suzup aldiklarim.

- Eul-Yong, sana gore hayatta en onemli uc sey nedir?

Birincisi, hayatimi nasil yasayacagima kendim karar verebilmek cunku bu benim hayatim. Kendi hayatimin kurallarini ben koyarim. Baskalarinin benim uzerimde etkisi olabilir ama son karar bana ait. Benimle ilgili kararlari ben alirim.Bu normal bir sey degil mi zaten?Hmm Korede degil. Bizim orada topluma uyman cok onemli. Mesela ben icmeyi sevmem ama isteyken her aksam cikista butun bolum icmeye gideriz. Gitmezsem olmaz, dislanirsin. Ee bu durumda sen ne yaptin?Mimarligi birakmamin ana sebebi buydu. Isimden cikinca bile nereye gidecegime karar veremiyorsam ne yapayim oyle isi. Bu arada yanlis anlama, Korede neredeyse butun isler boyledir. Ben kendime daha cok zaman ayirabilmek ve kendi hayatimin cidden sahibi olmak icin is degistirdim. (Gulerek) Sonra isi birakip yola cikacagimi soyledigimde arkadaslarim ve ailem delirdigimi dusundu. Yuzume karsi ne iyi diyenlerde arkamdan deli herif dediler. Asil delilik cevreme uyup hayatimi oldugu gibi devam ettirmek olurdu. Dedigim gibi bu benim hayatim.

Hayatimden sonra ikinci onemli sey, ailem. Asimov'un robotik kurallari gibi birinci kural ihlal edilemez. Aile cok onemli, bana hayir deselerde onlar benim destegim.

Ve ucuncu onemli sey, seyahat. Cok seviyorum bunu yaa. Daha onceden zengin olmaya calismazdim hic mesela. Simdi yoldayken bile birkac sey dusundum geri donunce deneyecegim, niye dersen cok param olursa daha da cok yerde dolasabilirim. Hem ailemi goturebilirim.

- Peki simdiye kadarki tecrubelerin isiginda hayatta yasayarak ogrendigin en onemli sey nedir?

Korede cok bilinen bir siir var. Tam tercumesi biraz zor ( durup dusunuyor). Diyor ki “ben goklerden geldim dunyaya, sadece piknik yapmaya”. Hayat kisa. Sandigimizdan gordugumuzden cok kisa. Bu dunyaya geldiysek piknik yapmamiz lazim, yani eglenmemiz lazim. Eglenmedigimiz iste, arkadaslikta, ulkede, sehirde, filmde, kitapta harcanan en ufak bir ana bile yazik. Hayat kisa, cok kisa. Kisa olmasinin yaninda cokta degisken hayat. Simdi sana diyorum ki onemli olan hayatin tadini cikarmak. Yarin annem olse ya da babam hasta olsa ve sen bana ayni soruyu sorsan belki farkli bir cevap alirdin. O zaman belki hayatta ogrendigim en onemli sey ailenle zaman harcamak derdim. Hayatin tahmin edilemezligi de aslinda hayatin kisa oldugunu ve en iyi sekilde en cok eglenerek yasamamiz gerektigini soylemiyor mu bize. Yarin ne olacagini bilemiyoruz. Ileriyi dusunmek cok ise yaramiyor. Piknige geldik, eglenmeyi unutmayalim.

Yoldan portreler arada sirada baska ilginc insanlarla devam edecek. Yorumlariniz varsa buraya ya da emailime beklerim efenim.

Honduras'ta Copan Harabeleri

Japon'un aleti dile geldi: “ Tikal'e gittim, buyuk ama basit. Asil Honduras'taki Copan harabeleri cok guzelmis”
Iki dakika ara, klavyye tiklamalari.
Kalin erkek sesi “ Farki nedir?”
Iki dakika ara, yine klavye tiklamalari.
Ince erkek sesi “ Copan civarindaki tas yapisindan dolayi heykel yapimi daha kolaymis. Tikal de ise hemen hic heykel yok.”
Ara, ve klavye tiklamalari.
“ Diyosun ki, Tikal'i pas geceyim ve Honduras'a gideyim'
Biraz ara ve daha cok klavye tiklamalari.
“ Evet, evet. Tikal'i gordum ve cok etkilennmedim. Bunu soylerken 12 Maya harabesine gitmmis biri olarak konusuyorum.”

Bu konusmayi ayiptir soylemesi Japon'un aletiyle yaptik. Japon turist tek kelime yabanci dil bilmiyor, benimse engin Japonca bilgim “sayanora, shogun, samurai ve sumo” yla sinirli ( niye hepsi s ile basliyor ki?, neyse). O zaman nasil anlasalim ki? Japon, yanina su tercume yapan aletlerden bir tane almis, alet ayni zamanda konusuyorda. Ben klavyeye tik tik yaziyorum, tercume et dugmesine basinca, kalin bir sesle Japonca konusuyor. Japon klavye ile Japon harfleriyle bir seyler giriyor, ince bir erkek sesi Ingilizce konusuyor. Agzimizi acip tek kelime etmeden sohbet ediyoruz. Biraz zaman aliyor ama olsun.

Sabahin dordunde Honduras icin yola dusuyorum. Orta Amerika'da hayat erken basliyor, saat 6 civari caddeler kalabalik oluyor. Otobusler genelde karanlik basmadan buyuk sehirlerden birinde olacak sekilde hareket saatlerini seciyorlar. Nedenine gelince: Orta Amerika'da halen geceleri yol kesip otobus soyan haydutlar var. Guvenligi iyi saglanmis birkac buyuk yol disinda karanlikta hareket eden otobus bulmak cok zor. Ornegin Guatemala'dan Panama icin yola cikan bir otobus ilk geceyi Nikaragua'da ikinci geceyi Costa Rica'a da gecirip ancak ucuncu gun Panama'ya varabiliyor.

Guatemala – Honduras – Nikaragua ve El Salvador bir nevi Orta Amerika ortak pazari icin temel atmislar: herhangi birinin sinirindan iceri girdiginizde basilan damga 90 gun gecerli ve diger sinir kapilarinda yeni damga yok. Sadece damganiza bakip sizi sinirdan geciriyorlar. Guatemala'dan Honduras'a cikis-giris islemlerim bir dakika bile surmuyor.

Ispanyolca'da H olmadigi icin Honduraslilar ulkelerine dogal olarak Onduras diyorlar da, benim kulagima garip geliyor e be yaaa. Onduras? Uc kere daha de icimden diyeyim, onduras, onduras, onduras.

Copan Ruinas ( Kopan Harabeleri) kasabasi sadece 6000 kisilik kucuk bir yerlesim birimi. Yoreye gelen turistlere hizmet disinda pek baska bir iskolu yok. Aksamleyin kasabanin ana meydaninda gezmek (5 dakika) ve harabeleri ziyaret etmek (4-5 saat) disinda yapilacak bir sey yok. Iste bunun icin dort gun kadar kaliyorum Copan'da. Antigua'nin Semana Santa haftasi kalabaligindan sonra son derece iyi geliyor.

Yolda karsilastigim Israilli eski bir proje yoneticisi -yeni rehber- ile birlikte harabeleri dolasiyoruz. Konu uzerine bir cok kitap okudugu icin Copan'a diger harabelerle karsilastirip anlatiyor, anlatiyor. Cok kisaca ozetlersem: 1) Mayalar sakin insanlar degillermis, bu kucuk sehirde bile onlarca tanrilara kurban verme alani var. Hatta bir tanesi henuz atan kalbin cikarilip tanrilara sunuldugu bir yer. Baska alanda ise dort kiloluk bir kaucuk topla oynanan rugby benzeri bir oyun sonunda kaybeden takim taynrilara kurban gidiyor. 2) Sehrin yakinindaki tas ocagindan cikan taslar yontulana kadar yumusak, sonra havayla temas edince yavas yavas sertlesen cinsten. Bu sebepten oturu Copan, Maya dunyasi icinde en cok heykelin oldugu sehir. Heykeller boyanarak sehrin her tarafini bezemisler, bazilari halen renklerini koruyorlar.

Copan'da yeteri kadar kaldiktan sonra El Salvador bana goz kirpiyor. Ehh yanina gidip konusmali biraz. El Salvador'un baskenti San Salvador'da bulusmak uzere. Ha siz bu heykele bakmayin o hep oyle.

Guatemala'ya nasil gidilir, nasil gezilir, ne zaman gidilir, ne kadar harcanir, nerede kalinir, hangi yeme icme ve tatil mekanlari iyidir?

Vize

Guatemala, Turklerden vize istemiyor. Guatemala'ya giriste 90 gunluk giris izni veriliyor. Ayni giris damgasiyla Nikaragua, Honduras, El Salvador ve Guatemala'ya girebilirsiniz. Yani 90 gun aslinda toplam dort ulke icin gecerli, yeniden 90 gunluk uzatma almaniz icin Belize ya da Kosta Rika'ya girip cikmaniz gerekiyor.


Ucak Bileti

Turkiyede http://www.ekobilet.com/, yabanci olarak http://www.kayak.com/ , http://www.edreams.com/ , http://www.expedia.com/ ucuza bilet temin etmenize yarayacak siteler. Guatemala'ya olan ucuslarin cogu ABD'de Miami, Atlanta ya da Houston aktarmali. Yani ABD vizesi almaniz gerekiyor. Baska bir alternatif ise Frankfurt ( transit vize gerekli), ya da Ispanya uzerinden gecip ABD'ye hic girmemek. Bilet fiyatlari tatil gunleri, resmi gunler, bolgesel kutlamalar ve bunun gibi nedenlerle gunluk olarak degisebilir, bundan dolayi birden cok kaynaga degisik zamanlarda bakmak yararli olur.

Ne zaman gitmeli?

Guatemala'da dort mevsim yok. Onun yerine yagmurlu ve kuru mevsim var. Kuru mevsim Aralik ayindan Nisan'a suruyor. Guatemala'da yagmur ormanlari, col, yuksek daglar ve batakliklar oldugu icin gideceginiz sehrin yerine gore sicaklik ortalamasi degisecektir. Su adresten havanin durumuna ve ortalama sicakliklara bakabilirsiniz http://www.wunderground.com/global/GU.html

Ne kadar harcarim?

Orta Amerika'nin en ucuz ulkelerinden biri Guatemala. Gunde 15-20 dolara orta dereceli yerlerde kalarak ulkeyi gezebilirsiniz. Hatta fazla turistin ugramadigi bolgelerde tek kisilik otel odasinin $3 , gunluk yemek masrafinin $4'a indigi tecrubeyle sabittir ( Lago Atitlan civari).

Nasil gezmeli? Tatil mekanlari

Guatemala'ya Turkiye'den dogrudan gidiyorsaniz, buyuk ihtimalle Guatemala sehrinden giris yapacaksiniz ki. Guatemala sehrinde gorulecek fazla bir sey yok, geceleri tehlikeli olabilir. Cogu yolcu havaalanindan $5'a minibuse binerek yakindaki Antigua kentine geciyor. Antigua, Orta Amerika'da bulacaginiz en guzel en rahat ve tabi en turistik sehir. Antigua'da calisan onlarca turizm acentasi sayesinde ulkenin her yerine ucuza seyahat ve tur ayarlayabilirsiniz.